Chmury

Rodzaje chmur – obserwujemy niebo

ramka do oglądania chmur

Materiały: wydrukowana na grubym papierze lub naklejona na tekturkę lub brystol ramka z rodzajami chmur dla każdego ucznia.

Chmury można oglądać prawie codziennie z okien szkoły albo podczas spaceru. Zachęć uczniów do częstego korzystania z ramki. Poprzedź oglądanie omówieniem typów chmur, będzie wam je łatwiej rozpoznać. Zwróć uwagę, że na niebie często występuje kilka typów chmur jednocześnie, zachodzą na siebie, przenikają i przekształcają się dlatego nie zawsze łatwo je zidentyfikować. Poproś uczniów, aby zastanowili się jaki typ chmur prawdopodobnie znajduje się na niebie i by wyjaśnili, dlaczego wybrali określony rodzaj chmur. Zwróć uwagę dzieci, by nigdy nie patrzyły bezpośrednio na słońce.

Opis rodzajów chmur.

Jak powstają chmury?

Chmury to duża ilość niezwykle małych kropelek wody lub kryształków lodu (albo jedno i drugie na raz). W powietrzu znajduje się para wodna (która jest niewidocznym gazem), ale zamienia się ona w chmury tylko pod pewnymi warunkami. Musi jej być odpowiednio dużo, tzn. powietrze musi osiągnąć odpowiednie nasycenie parą wodną. Kolejnym kluczowym elementem w powstawaniu chmur jest temperatura. Chmury powstają, gdy powietrze się ochładza lub gdy mieszają się masy powietrza o różnej temperaturze i wilgotności. Ochładzanie powietrza powoduje, że zmniejsza się jego zdolność do zatrzymywania pary wodnej. Im cieplej tym wilgotność powietrza może być większa, im zimniej tym powietrze jest bardziej suche. Jeśli ciepłe, zawierające dużo wilgoci powietrze zostanie ochłodzone, nasycenie powietrza parą będzie tak duże, że zacznie zmieniać się ona w kropelki lub kryształki. W powietrzu musi być też coś, co zapoczątkuje proces przekształcania się pary w kropelki (kondensacja) lub w kryształki lodu (resublimacja). Tym „czymś”, zwanym jądrem kondensacji są unoszące się w powietrzu cząsteczki gazów, pyłów, do których przyczepiają się cząsteczki wody tworząc krople.

W jednym centymetrze sześciennym chmury mieści się od 50 do 10 tys. malusieńkich kropelek lub kryształków. Kropelki te są tak maleńkie, że choć przyciąga je siła grawitacji, to inne siły powodują, że chmury zwykle nie spadają. Dopiero, gdy cząsteczki chmurowe, czyli te mikroskopijne kropelki, połączą się ze sobą w nawet milion razy większe krople, mogą spaść na ziemię w postaci deszczu (lub innych opadów), choć i to nie jest pewne. Zdarza się i tak, że opadający deszcz zdąży wyparować zanim doleci do ziemi [źródło]

Czy w chmurach jest dużo wody? To zależy od chmury. W wysokich chmurach złożonych z kryształków lodu jest jej bardzo mało, w metrze sześciennym setne, a nawet tysięczne części grama, w chmurach powstałych z kropelek wody – więcej, do kilku gramów czyli ok. łyżeczki na metr sześcienny. Wydaje się niewiele, ale wielkie kłębiaste chmury deszczowe (cumulonimbusy) mogą pomieścić w sobie setki tysięcy ton wody, czyli tyle ile potrzeba do napełnienia nawet 150 basenów olimpijskich [źródło].

Więcej materiałów nt. rozpoznawania chmur można znaleźć w EkoKalendarzu, w pakiecie edukacyjnym przygotowanym z okacji Dnia Meteorologii

chmury